Riga : de standaard enkelring-stempels vanaf 1860

1884

Enkelring-stempels

Met circulaire no. 53 van 12 april 1860 werden de nieuwe standaard-stempels ingevoerd in heel Rusland.
Deze stempels waren -zoals op de kaart hierboven- enkelring-stempels met de datum op drie regels: de dag in Arabische cijfers, de maand in cyrillische afkorting, het jaar in 4 Arabische cijfers.
Boven het stempel staat de plaatsnaam: РИГА (RIGA)en onderin had het hoofdpostkantoor een ornament. In het boek van V. Marcilger wordt een beschrijving gegeven van de vele sub-types. Op deze kaart is het stempel niet zo duidelijk. De maand ‘АВГ’ is de afkorting voor АВГУСТ (AWGUST), augustus.

Het stempel van deze brief heeft duidelijk een ornament onderin: het hoofdpostkantoor.

Het hoofdpostkantoor en de stadspostkantoren

Het hoofdpostkantoor, op de hoek Suworowstraat en Theater-boulevard. Op de andere zijde : KRAG-machinestempel. De kaart heeft op deze beeldzijde een dubbelring-stempel en is verzonden op 24 januari, 1914, naar Frankrijk.

Het hoofdpostkantoor was gevestigd in de oude stad: in de König- en Herrenstrasse, vlakbij de Kalkstrasse. In 1905 verhuisde het hoofdpostkantoor naar een nieuw gebouw aan de Theater-boulevard. In Rusland gebeurde de bezorging van de post door een afzonderlijke ‘stadspost’, die geen onderdeel was van de Keizerlijke (staats)post. Met de post-reorganisatie van 1885 werden de stadspostkantoren en telegraafkantoren verenigd met de Keizerlijke (staats)post tot één organisatie.
In Riga waren er vanaf 1875 stadspostkantoren, maar het is niet duidelijk wie ervoor verantwoordelijk was vóór 1885.

Riga 1: het eerste stadspostkantoor was gelegen aan de Alexanderstraat 92
Riga 2: het tweede stadspostkantoor was gelegen aan de Zaunstraat 1
Riga 3: het derde stadspostkantoor was gelegen aan de  Moskou-straat 54, huis 4.

De types volgens de indeling van V. Marcilger:
Het  standaard-stempel I, zoals hierboven beschreven, is door het hoofdpostkantoor gebruikt en het eerste stadspostkantoor.
Type II, hieronder beschreven, het ‘cross-date’ stempel (datum in kruisvorm), is gebruikt door het hoofdpostkantoor en het eerste, tweede en derde stadspostkantoor (hulppostkantoor).
De dubbelring-stempels, type III, zijn gebruikt door het hoofdpostkantoor en de stadspostkantoren (hulppostkantoren) 1-9.

Literatuur:

  • RIGA 1-2-3-4-5-6-7-8 en 9, (stads)postkantoren : V. Marcilger ; [vert. en bew.] R. van Wijnen. – In: Het Baltische Gebied 1997 ; 31. – p. 53-79. – Over de stadspostkantoren van Riga met hun stempels en foto’s

In het handboek van von Hofmann zijn 22 verschillende stempels vermeld van het eerste type met  РИГА (RIGA) bovenin en het ornament onderin. De maat van РИГА kan verschillen, РИГА. met of zonder punt, het ornament kan verschillen.
Er zijn nog meer stempels van het eerste type (datum in drie regels, enkelrings): ook 5 stempels -verschillende serienummers- zijn er vermeld met onderin de aanduiding ГУБ. ПОЧТ. КОНТ.

Cross-date stempels, de datum in kruisvorm

In circulaire 13 van 5 april 1890 komt de instructie om Romeinse cijfers in de maandaanduiding te gebruiken voor nieuwe stempels. Dit gebeurde op voorstel van de U.P.U., de Universal Postal Union. Ook veranderen de stempels in Rusland dan in het ‘crossed date’-type. In het midden staat eerst de dag, daaronder de maand (in Romeinse cijfers), links van het geheel de eeuw en rechts de rest van de jaaraanduiding.

Deze kaart is verzonden naar Duitsland op 14 juli, 1897. De kaart heeft een duidelijk cross-date stempel, serienummer 1, met onderin de aanduiding ПОЧТОВ. (POCHTOV.) КОНТОРА (KONTORA)Dit stempel heeft als (gerapporteerde) gebruiksdata: 26.08.89 – 03.01.08.
Het hoofdpostkantoor heeft twee series stempels gebruikt van dit type. De eerste serie heeft als tekst onderin POCHTOV. KONTORA -zoals het stempel op de kaart hierboven ПОЧТОВ (POCHTOV.) КОНТОРА (KONTORA). De mogelijke serienummers zijn 1, 2, 3. De tweede serie stempels heeft onderin de tekst: ПОЧТ. (POCHT.) КОНТОРА (KONTORA). Deze serie heeft de serienummers 13 – 20.

De beeldzijde van de kaart hierboven is ook fraai: Groeten uit Riga.

Dit is een deel van een geldoverschrijvingsformulier. Dit deel was voor de ontvanger. Het rechterdeel, de stamkaart kreeg het stempel ОПЛАЧЕНЪ [OPLACHEN], betaald, en werd teruggezonden naar het afzender-postkantoor.

Hier zien we een stempel van de tweede serie met de aanduiding  ПОЧТ. (POCHT.) КОНТОРА (KONTORA), serienummer 18. Het is een kleiner stempel -26 mm i.p.v. 28 mm- bedoeld voor ontvangstbewijzen.
Gebruiksdata (gerapporteerd) van dit stempel:
20 11 90 – 11 04 03.