Filatelie en postgeschiedenis van Estland, Letland en Litouwen

  • Address-side card for this

De filatelie en postgeschiedenis van het Baltische Gebied, Estland, Letland en Litouwen, omvat veel meer dan postzegels en poststukken uit de periode 1918-1940. Voor veel verzamelaars begint de postgeschiedenis in de tsarentijd, het Keizerrijk Rusland. Het gaat dan om poststukken met stempels van plaatsen die in het huidige Estland, Letland of Litouwen liggen. Het mooiste zijn ansichtkaarten van een plaats met het stempel van een plaats. Bij de spoorpost in het Baltische gebied wordt met de vele verschillende stempels duidelijk dat het tsarenrijk één grote burocratie was. Verder zijn er natuurlijk nog de postwaardestukken, die bedrukt zijn voor een instelling of bedrijf in het Baltische gebied.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn het huidige Estland, Letland en Litouwen oorlogsgebied en worden uiteindelijk bezet door Duitsland. In de filatelie gaat het dan om veldpost, maar ook werd in deze periode een civiele post -met de Ober-Ost-opdrukzegels – opgezet.

Na de Eerste Wereldoorlog en de Russische Revolutie breek er -ook postaal- een turbulente periode aan. De drie baltische landen worden onafhankelijk, maar de grenzen lopen anders dan de grenzen van de huidige staten Estland, Letland en Litouwen.
De grens van Estland liep toen iets oostelijker: Ivangorod op de oostelijke oever van de Narva hoorde bij de Estse stad Narva. Nade Tweede Wereldoorlog werd Ivangorod administratief niet bij de Estse Sovjetrepubliek ingedeeld en bleef in 1991 bij Rusland horen. Hetzelfde geld voor een plaats als Perseri / Pechory.
In Litouwen was Vilnius aanvankelijk de hoofdstad, maar de plaats wisselde een aantal malen van eigenaar. Vilnius werd uiteindelijk de hoofdstad van staat Midden-Litouwen -met eigen zegels- en kwam met het omliggende gebied in 1922 bij Polen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, in 1939, werd Vilnius toch nog de hoofdstad van het onafhankelijk Litouwen.
De eerste postzegels van Letland (op achtergebleven Duitse stafkaarten) en Litouwen (samengesteld uit wat er in de letterbak beschikbaar was) zijn een bijzonder verzamelgebied.

Na de korte eerste Sovjetbezetting volgt de Duitse bezetting in de Tweede Wereldoorlog. Vooral de korte Sovjetbezetting 1940-1941 is een mooi verzamelgebied met de tweetalige sovjetstempels.

Ook de Sovjet-periode na de Tweede Wereldoorlog is een boeiend verzamelgebied: stempels van plaatsen in het huidige Estland, Letland en Litouwen, postwaardestukken met als afbeelding een thema uit deze landen (brieven en ansichtkaarten als postwaardestuk).

Literatuur over de postgeschiedenis:  hier.

Overige links:

Postal history of the Baltic area

leejoo_mail48info@baltikum.nl