Hieronder een kaart van de havenstad Liepāja. Op de kaart staat ook de Duitse naam Libau. De Russische naam is ЛИБАВА (LIBAVA).
Op de adreszijde: het stempel met dubbele ring. In het stempel staat de Russische naam ЛИБАВА (LIBAVA).
Literatuur over de postgeschiedenis van Liepāja in keizerlijk Rusland:
Post uit Liepāja, Libau, Либава [Libava] 1 / Jan Kaptein. – In: Het Baltische Gebied 2014; 65. – p. 28-42
[Over: Post uit Liepāja, Libau, Либава [Libava] deel 1 Keizerlijk Rusland]
Liepāja op de kaart
Stempels
Met de introductie van postzegels – 1 januari 1858- ontstaat ook de noodzaak van afstempeling. In het begin werden stempels van de vorige periode nog gebruikt voor de datum op de achterkant van de omslag in combinatie met ‘stempelen’ door een geschreven kruis in zwarte inkt. Dit was natuurlijk niet efficiënt en de afstempeling kon worden verwijderd voor hergebruik van de postzegel tot de introductie van nummerstempels.
In mei 1858 werden de nummerstempels ingevoerd voor heel Rusland. Circulaire nr. 157, 17 augustus 1858, geeft meer details. Voor de districts-postkantoren, in rang onder de gouvernements-kantoren, werd een tweede soort van deze nummerstempels gebruikt: een nummer in een puntenrechthoek.
Либава [Libava] was een districtspostkantoor en kreeg nummer 239.
In de EESTI-classificatie: type 2.
Het handboek van Hofmann inventariseert de standaard-stempels van Liepāja. De eerste stempels met de datum in drie regels: een stempel met ornament onder en zonder serienummer (type 1), een stempel met ornament onder en serienummer 2 (type 2), een stempel met serienummer 3 en onderin het gouvernement (type 3).
Dit laatste stempel komt voor in twee versies: serienummer klein en serienummer groot.
Hieronder een kaart met serienummer 3, gouvernement onderin: type 3.
Op deze kaart een oud stempel van ЛИБАВА (LIBAVA). Deze stempels met enkele ring hebben de datum in drie regels. Hier НОЯ, een afkorting van НОЯБР (NOYABR), 4 november 1886. Bovenaan de plaatsnaam, de maand in Cyrillische letters, daaronder het jaar. Grote steden hadden een ornament aan de onderkant van het stempel, maar bij kleinere plaatsen verving de naam van de gouvernement het ornament: hier zien we onduidelijk КУ … (KU …..), een afkorting van КУРЛЯНДСКАЯ (KURLYANDSKAYA) ГУБЕРНIЯ (GUBERNIYA), gouvernement Koerland.
Nog een kaart.
Hieronder een kaartje met naar mijn mening hetzelfde stempel, maar dan duidelijker. Na de plaatsnaam ЛИБАВА (LIBAVA) wordt ook aangegeven П. К, ПОЧТОВАЯ КОНТОРА (POCHTOVAYA KONTORA), (hoofd) postkantoor.
De datum is 4 МАР (MAR), maart 1888.
In de classificatie van het EESTI-handboek is dit stempel met gubernia hieronder type 5.
Onderverdeling: type 5A (zonder nummers aan zijkanten) en -zoals hier- type 5B (enkele cirkel met nummers aan zijkanten). Er is nog een onderverdeling van 5B:
5B1: П.К. (dit poststempel)
5B2: П.О.
5B3: П.С.
Dit stempel heeft datum in drie regels, maand in letters, met gubernia: type 6A.
In de onderverdeling van type 6A is dit type 6A1: aanduiding ПОЧТ. ТЕЛЕГР. КОНТ. , de afkorting voor ПОЧТОВО-ТЕЛЕГРАФНАЯ КОНТОРА (POCHTOVO-TELEGRAFNAYA KONTORA = Post-Telegraph Office)
Een nieuw type één-ring: stempels met de datum in kruisvorm
In circulaire 13 van 5 april 1890 kwam de instructie om Romeinse cijfers te gebruiken voor nieuwe postzegels. Dit gebeurde op voorstel van de U.P.U., de Universal Postal Union.
Ook de stempels in Rusland veranderen in het ‘gekruiste datum’-type. In het midden blijft eerst de dag, daaronder de maand (in Romeinse cijfers), links van de hele eeuw en rechts de rest van het jaar: zie hieronder.
Briefkaart met ‘gekruiste-datum’-stempel: ook is aangegeven КУРЛ Г. (KURL G.), afkorting van КУРЛЯНДСКАЯ (KURLYANDSKAYA) ГУБЕРНIЯ (GUBERNIYA), Koerland gouvernement.
In de EESTI-classificatie type 6C (met gubernia) en 6D (zonder gubernia), zijn de ‘gekruiste-datum’-typen. Dus hier type 6C.
In dit stempel onderin de aanduiding voor type 6C1: ПОЧТ. ТЕЛ. КОНТ. , de afkorting voor ПОЧТОВО-ТЕЛЕГРАФНАЯ КОНТОРА (POCHTOVO-TELEGRAFNAYA KONTORA = Post-Telegraph Office)
Dit stempel met indexcijfer 1 is volgens het handboek van Harry v.Hofmann gebruikt van 10 december 1899 tot 5 december 1902.
Er wordt ook een stempel met datum in kruisvorm gebruikt, van hetzelfde type, met hetzelfde indexcijfer 1, maar iets anders in de aanduiding van het gouvernement: КУРЛЯНДСК [KURLYANDSK.].
Het stempel van deze brief naar Hamburg is van hetzelfde type als hierboven – type 6C1 – gekruiste datum, met gubernia erboven en postkantoor aanduiding ПОЧТ. ТЕЛ. КОНТ. , de afkorting voor ПОЧТОВО-ТЕЛЕГРАФНАЯ КОНТОРА (POCHTOVO-TELEGRAFNAYA KONTORA = Post-Telegraph Office).
Het serienummer is 2 en de gubernia wordt aangegeven met КУРЛЯНДСК [KURLYANDSK.].
Dit stempel met indexcijfer 2 is volgens het handboek van Harry v. Hofmann in twee varianten vermeld: diameter 27 mm en 28 mm (deze).
Er wordt ook een gekruist datumstempel gebruikt, hetzelfde type, met hetzelfde indexcijfer 2, maar iets anders in de aanduiding van het gouvernement is iets korter: ПОЧТ. ТЕЛ [KURL.].
Dubbel-rings-stempels
Hier een duidelijk stempel met dubbele ring van ЛИБАВА (LIBAVA).
In de EESTI-classificatie de dubbele ring stempels: type 7. In de onderverdeling is dit stempel type 7B (zonder gubernia) en in de verdere onderverdeling type 7B1 (met volgnummers * * a etc.)
Vanaf 1903 worden dubbel- ringstempels gebruikt: circulaire nr. 9 van 3 februari 1903 introduceerde de dubbel-ringstempels. De oude stempels worden vervangen als ze versleten zijn. Ook wordt een gedetailleerde beschrijving gegeven van de nieuwe stempels.
De stempels bestaan uit twee ringen met daartussen de plaatsnaam. Dag-maand-jaar stond nu op één regel (in het jaar is “19” weggelaten. Er kwamen twee soorten stempels: groter voor de post en kleiner voor bonnetjes.
Dit stempel – op de achterkant van de kaart duidelijker -, met de tweede letter van het Russische alfabet als serieletter, heeft een dikke datumbrug. In het handboek van Harry v. Hofmann zijn er twee soorten dubbel-ring stempels: datumbrug dun of dik.
Hieronder de beeldzijde van deze kaart: een straat in Libau. De kaart wordt verzonden naar САЛАНТЫ КОВ. [SALANTY KOV.], Dus in gouvernement Kovno. De plaats is gelegen in het noordwestelijke deel van het huidige Litouwen en de Litouwse naam is nu Salantai. De Poolse naam is Salanty.
ЛИБАВА [LIBAVA] was ook een badplaats. Hieronder een ansichtkaart ‘Grusse aus Libau’, Groeten uit Libau, met het ‘Herren-kaltbad’, het herenkoudbad.
De groeten uit Libau gaan naar Brünn, het huidige Brno in Tsjechië.
De adreszijde, met een duidelijker stempel van ЛИБАВА [LIBAVA] en een stempel van de afzender:
Het stempel van de afzender: een kaartverzamelaar. In het bericht vraagt hij in ruil daarvoor om kaarten. Hij schrijft uit Libau 9/22-xii-09: de verschillende kalenders. Het Russische rijk gebruikte de oude Juliaanse kalender tot februari 1918: voor onze kalender, die de meeste landen ook in die periode gebruikten, moeten 12 dagen worden opgeteld in de periode na 28 februari 1800 tot en met 28 februari 1900 en 13 dagen tot en met 28 februari 2100.
De bovenstaande kaart is verzonden naar Hamburg in Duitsland. Het tarief, 4 kopeken. Vanaf 20 mei 1879 (2e U.P.U.-congres) was het tarief voor kaarten in binnen- en buitenland hetzelfde: 3 kopeken. Met de slechte financiële situatie van Rusland en de devaluatie van de roebel wordt op 8 maart 1889 het tarief voor kaarten naar het buitenland verhoogd (Aziatische delen van Rusland: 1April 1889). Het tarief werd 4 kopeken en het blijft dus tot de Eerste Wereldoorlog.
De beeldzijde van de kaart hierboven:
Kaart uit de reisgids Baedeker 1914. In deze gids -hoofdstuk Van Berlijn tot Riga, geb. via Koshedari en Mitau-Liepā (Libau) wordt ook beschreven:
“Libau, being the N. terminus of the Romni & Libau railway, which opens a wide ‘Hinterland’, is the chief port and commercial town of Courland, containing 90,000 inhab.; it lies at the point where the Lake of Libau (17 sq. M. in area) discharges into the Baltic sea through a channel dug in 1703. The chief exports are… To the N. of the town is the fortified ‘Naval Harbour of Emperor Alexander III. (no admission) with the Greek Catholic Marine Cathedral, consecrated in 1903.”
Over deze haven, met eigen postkantoor: zie Liepāja Kara Osta