Vilnius : enkelring-stempels

Circulaire no. 53 van 12 april 1860 voerde de enkelring-stempels in Rusland in met alleen cyrillische letters (alleen Moskou en St. Peterburg kregen een dubbelring-stempel). De eerste serie stempels werd in Berlijn gemaakt, en was dus standaard voor Rusland in vorm en maat (26 mm).
Later werden nieuwe stempels lokaal vervaardigd en dit leidde tot afwijkingen van het origineel.
Bij nieuwere stempels werd meestal ook het ornament onderin het stempel gewijzigd, zoals op de kaart hieronder. Het kleine ornament is gewijzigd in een groter in de vorm van twee posthoorns. Het nieuwe enkelring-stempel heeft de datum in drie lijnen: dag in Arabische cijfers, maand in cyrillische afkorting en het jaar in 4 Arabische cijfers.

Met de introductie van dit stempel kwam er ook een instructie: de postzegels moeten gestempeld worden met de bestaande puntnummerstempels en de datum-aanduiding met de nieuwe enkelring-stempels. Na de terugtrekking van de puntnummerstempels in 1863, werden de nieuwe stempels gebruikt om de zegels af te stempelen en tegelijk de datum aan te geven.

Deze briefkaart heeft een stempel met bovenin de plaatsnaam, daaronder dag, daaronder maand in cyrillische letters, daaronder jaar. Onderin een ornament. Bij kleinere plaatsen kwam later in plaats van het ornament de provincie, maar Vilnius (Wilna) was ook hoofdstad van het gouvernement Wilna en hield daarom het ornament.

Op deze kaart is een stempel gebruikt met serienummer 4:
In ‘het handboek’ – Pašto Antspaudai = Poststempel in Litauen = P.O. Cancels in Lithuania / V. Fugalevičius. – second ed. 1990: van dit type stempel met de posthoorns zijn afbeeldingen te zien van ВИЛЬНА – 1 and 2, dus waarschijnlijk zal er ook een nog niet gerapporteerd stempel zijn gebruikt met serienummer 3.
In dit boek zijn ook afbeeldingen opgenomen van dit type met ornament zonder nummer:

• de twee oudste stempels, 1861 (maand/dag/jaar) en 1862 (dag/maand/jaar) enkelring-stempel met fleuron en ВИЛЬНО
• enkelring met fleuron en ВИЛЬНА: 1870, 1873 (verschillende fleurons)
• dubbelring-stempel met fleuron 1874 met ВИЛЬНА
• twee (beide 1876) enkelring-stempels met fleuron ВИЛЬНА (verschillende fleurons)
• ВИЛЬНА 1 en ВИЛЬНА 2 : posthoorns onderin

In de boodschap worden onderin twee data aangegeven: 10/22. VII.81, 10/22 July 1881: de datum is geschreven volgens de Juliaanse en Gregoriaanse kalender. Het verschil van 12 dagen moet aan de datum van de Juliaanse kalender worden toegevoegd om de datum volgend de Gregoriaanse kalender te krijgen.

Classificatie  van het stempel

In de classificatie van het EESTI-handboek valt het stempel van de kaart hierboven onder type 4: met posthoorns onderin. Er is in dit handboek ook een onderverdeling:
4A1 naam alleen, 4A2 naam en nummer en 4A2a naam, nummer en de aanduiding П. О. Dus bij deze kaart komen we uit bij type 4A2.

Het volgende type op de briefkaart hieronder – zonder ornament -heeft meer informatie: type 6 in het EESTI-handboek, aanduiding type/rang postkantoor onderin en eventueel de aanduiding van de gubernia (gouvernement) bovenin.
Type 6A met de datum in drie regels, maand met een cyrillische afkorting en gubernia bovenin.
en 6B (zonder gubernia).
Hier geen aanduiding van de gubernia: type 6B.

Briefkaart uit Vilnius-5 naar Berlijn (1885). Type zonder ornament en meer informatie onderin:  in het EESTI-handboek type 6B.

Onderin staat meer informatie:
ПОЧТОВАЯ КОНТОРА (POCHTOVAYA KONTORA = Postkantoor).
Tot 1884 was dit een type postkantoor, dat dienst deed in een grote stad, zoals Vilnius, en onder directe controle stond van het Hoofdpostkantoor (Pochtamt) van het post-district.
Andere types buiten het ‘Postkantoor’ en ‘Hoofdpostkantoor’ waren: Hulppostkantoor (Pochtovoe Otdelenie) en Post-station (Pochtovaya Stantsiya).
In 1884 veranderd dit, maar dit is nog niet direct in de stempels te zien.

Op de andere zijde van de kaart is een datum aangegeven: de kaart is geschreven in Wilna (Vilnius) op 13 mei 1885. Dit is onze Gregoriaansew datum. In het stempel hierboven zien we een veel vroegere datum: 29 АПР, de afkorting voor АПРЕЛЬ (APREL = april): 12 dagen moeten erbij worden opgeteld in de periode tot 28 februari 1900 bij de Juliaanse kalender-datum om onze Gregoriaanse kalender-datum te krijgen.

De brief uit 1886 hieronder heeft het stempel ВИЛЬНА (Vilna)-2 met dezelfde aanduiding onderin: ПОЧТОВАЯ КОНТОРА (POCHTOVAYA KONTORA = Postkantoor).

Deze brief is aangetekend. De letter ‘R’ (recommandée = aangetekend) in a circle is hier gebruikt: voor brieven naar het buitenland. Voor binnenlandse aangetekende brieven werden aanduidingen gebruikt met ЗАКАЗНОЕ [ZAKAZNOE] = aangetekend.

De postzegel op de ander zijde is een zegel van 14 kopeken, het tarief voor een aangetekende internationale brief. Over de tarieven in deze periode: zie de site www.sijtzereurich.com/ postal_rates_Lithuania1.html. In de tabel op deze site is het tarief voor aangetekende binnenlandse en internationale brieven 14 kopeken tussen
20-03-1879 – 08-03-1889.

 

 

 

Deze brief is verzonden vanuit ВЛЬНА (Vilna)-12 naar Riga. Het stempel is anders dan de poststukken hierboven:
onderin is aangegeven ПОЧТ. ТЕЛЕГР. КОНТ. , de afkorting voor ПОЧТОВО-ТЕЛЕГРАФНАЯ КОНТОРА (POCHTOVO-TELEGRAFNAYA KONTORA = Post-Telegraaf-kantoor).

Tussen de post en de telegraaf (sinds 1866) was oorspronkelijk een scheiding: het waren afzonderlijke organisaties, die nauwelijks contact hadden. In juni 1884 werden Post departement en Telegraaf departement samengevoegd. Het werd toen noodzakelijk om de status van een postkantoor nader aan te geven in het stempel en een serieaanduiding. Hierboven is de serieaanduiding in de vorm van een cijfer (12) aan beide zijden geplaatst, onderin staat de status van dit postkantoor. Lokale postautoriteiten gebruikten bij meer vestigingen allerlei aanduidingen. Tot 1884 waren er vier soorten postkantoren: Hoofdpostkantoor (Pochamt) in de heel grote steden direct onder het Post Departement, in de steden een Postkantoor (Pochtovaya Kontora) onder controle van het Hoofdpostkantoor van een postdistrict, Post-bijkantoor (Pochtovoe Otdelenie) in kleinere steden en plaatsen onder controle van het Postkantoor waar het bijhoorde, en Post-station (Pochtovaya Stantsiya) als vestiging op de postroutes.
Hierbij kwamen nu het Post-Telegraaf-Kantoor (Pochtovo-Telegrafnaya Kon­tora) en het Post-Telegraaf-Bijkantoor (Pochtovo-Telegrafnoe Otdelenie)

Op de achterzijde staat het aankomststempel van Riga en dit stempel van de lokale post.